Energiecrisis stimuleert groei hernieuwbare energie

Hoge kosten wakkeren klimaatbeloften voor wind- en zonne-energie aan.

De wereld moet de opwarming van de aarde beperken, idealiter tot een maximum van 1,5˚C. De meeste regeringen in de wereld zijn het daarmee eens en hebben beleid en toezeggingen uitgevoerd, waaronder meer steun voor schone energiebronnen zoals zonne- en windenergie. 

De huidige wereldwijde energiecrisis is echter ook een belangrijke drijvende kracht achter de groei van de markten voor hernieuwbare energie. Aangewakkerd door de hoge inflatie en schokken in de bevoorrading, zijn de stijgende energieprijzen tot ver buiten de Belgische grenzen zichtbaar, aangezien ze de meeste uithoeken van de wereld hebben bereikt. Als reactie daarop wenden bedrijven en overheden zich steeds meer tot alternatieve energiebronnen.

Duurzame energie geniet van zonnige vooruitzichten

Ondanks een toenemend gebruik hebben hernieuwbare energiebronnen momenteel nog steeds slechts een klein aandeel in het mondiale energieverbruik. Wind en zon leveren samen ongeveer 7% van het totale energieverbruik in de wereld, evenveel als waterkracht (waarvan de productie onlangs door droogte is gedaald) en meer dan kernenergie, die ongeveer 4% van het mondiale verbruik uitmaakt.

Dit is aan het veranderen. Veel regeringen hebben ambitieuze plannen om wind- en zonne-energiecapaciteit te bouwen, zowel om de opwarming van de aarde tegen te gaan als om de invoer van brandstoffen, die gevoelig zijn voor geopolitieke risico's, te beperken. 

China loopt voorop. China wil tegen 2025 18% van zijn energiecapaciteit uit wind- en zonne-energie halen. Belastingkredieten voor zonne- en windopwekking in de VS (onderdeel van de 2022 Inflation Reduction Act) zullen de groei van de sector op de markt stimuleren. De REPowerEU-strategie van de EU streeft naar een aandeel van 45% hernieuwbare energie in de totale energiemix tegen 2030. De afschaffing van de Russische invoer van fossiele brandstoffen in de EU tegen 2027 zal de ontwikkeling op korte termijn versnellen en de energiezekerheid in de regio helpen verbeteren

De olie- en gasmarkten staan onder vuur

De belangrijkste kwestie voor de meeste olie- en gasafnemers is momenteel energiezekerheid. Hoge kosten en knelpunten in de voorziening na de recessie hebben een wereldwijde energiecrisis veroorzaakt. Deze moeilijkheden zijn nu nog verergerd door de inval van Rusland in Oekraïne, waardoor met name in Europa gastekorten zijn ontstaan.

Ondanks de voorzieningsproblemen is de vraag naar olie en gas groot. Paradoxaal genoeg is dit deels te wijten aan een verschuiving van fossiele brandstoffen. Dit is vooral duidelijk zichtbaar in de auto-industrie, waar de groeiende verkoop van elektrische auto's leidt tot een toenemende vraag naar elektriciteit. 

Economen van Atradius schatten echter dat de vraag naar olie nu zijn piek bereikt, terwijl gas waarschijnlijk zijn piek zal bereiken tegen het einde van het decennium, zo niet eerder. De vraag naar beide zal tussen 2030 en 2050 aanzienlijk dalen naarmate de wereld overschakelt op schone energiebronnen in een poging om de klimaatverandering tegen te gaan.

Hoe verhoudt het energieverbruik van België zich tot dat van de rest van de wereld?

Het merendeel van de Belgische energiebehoeften wordt momenteel gedekt door de invoer van primaire energie (voornamelijk olie en gas). EU-beleid en nationale en regionale ambities zorgen echter voor verandering. Het Nationaal Energie- en Klimaatplan van België streeft ernaar de broeikasgasemissies van de energiesector tegen 2030 met 35% te verminderen. De laatste steenkoolcentrale van België werd in 2016 gesloten en het aandeel van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen bereikt een nieuwe piek van 25% in 2020. België is wereldleider in offshore windenergie, met 2,23 GW in 2020 en plannen voor 5,7 GW of meer tegen 2030.

Wat duidelijk blijkt uit het Atradius Energy Outlook-rapport is dat de wereld overschakelt op schone energie. Of het nu aangespoord wordt door klimaatdoelstellingen of door de wens om de geopolitieke energiezekerheid en de kosten van fossiele brandstoffen te verbeteren, de verandering vindt nu plaats. België maakt deel uit van die verandering, zowel door zijn binnenlandse markt als door zijn rol in de internationale handel. Maar hoe snel ambitieuze klimaatdoelstellingen kunnen worden bereikt, zowel in België als in de rest van de wereld, valt nog te bezien.
.